Als waanzin wordt gedefinieerd als hetzelfde doen en toch een andere uitkomst verwachten, is de geestelijke gezondheidszorg (ggz) dan waanzinnig geworden? Een vraag die mij als ondernemer in de zorg soms bekruipt op momenten van wanhoop.

 

Na jarenlang in loondienst te hebben gewerkt, besloot ik in 2018 de sprong te wagen naar het ondernemerschap. Mijn motivatie was duidelijk: ik wilde bijdragen aan verandering. Ik was ervan overtuigd dat de organisaties waarvoor ik had gewerkt zelf weinig deden om de zorgsector daadwerkelijk te verbeteren. En dat kan ik beter! Maar nu, zes jaar later, lijkt het erop dat de sector zelf de grootste hindernis is voor echte vooruitgang.

Dit gevoel borrelt op als ik na maanden van overleg met een zorginstelling een e-mail ontvang met de boodschap: “We erkennen de meerwaarde, we willen echt samenwerken, we begrijpen dat dit de toekomst is, maar nu is niet het juiste moment omdat…” De argumenten zijn eindeloos: er is een financiële taakstelling, de professionals hebben al te veel op hun bord, men wil eerst bewijs zien van kostenbesparingen, het elektronisch patiëntendossier (EPD) vergt alle aandacht, en ga zo maar door.

Deze argumenten zijn begrijpelijk, maar ze illustreren ook een verontrustende realiteit: in plaats van vooruit te kijken en de zorgsector als geheel te verbeteren, is men bezig met het blussen van individuele brandjes. Wel optimaliseren van bestaande processen maar onvoldoende kijken naar de kansen die ontstaan uit vernieuwing van de werkwijze. Weinigen lijken zich echt te realiseren dat als we niet ingrijpen, deze brandjes zullen samensmelten tot een ramp voor een hele grote groep mensen. De zorgvraag stijgt terwijl er steeds minder personeel beschikbaar is. Hierdoor lukt het gewoonweg niet om de toegankelijkheid en kwaliteit van de ggz te borgen. Straks is deze zorg niet langer een grondrecht voor ons allen, maar alleen nog beschikbaar voor de happy few.

“Meer vragen, maar geen ruimte voor ‘meer’” 

Bestuurders en beslissers vragen om meer: meer geld, meer tijd, meer zorgprofessionals. Maar er is geen tijd of ruimte voor ‘meer’. De bittere waarheid is, ook al is er meer tijd en meer geld, dat we geen mensen erbij kunnen toveren. We moeten met minder mensen meer patiënten helpen zonder in te leveren op kwaliteit. Dus kunnen we niet NU hetzelfde blijven doen, het anders noemen en denken dat het anders gaat aflopen. Dan moeten we het lef hebben om de risico’s te nemen die horen bij innovatie en nieuwe methoden en aanpak. En ik geloof dat dit kan! Technologische innovatie en slimme strategieën kunnen ons helpen om meer te bereiken met minder mensen. We moeten nu investeren in het afwenden van de problemen van straks, nu het leergeld betalen en dit niet tot morgen laten liggen.

Mijn motivatie van destijds is niet afgenomen! Ik wil nog steeds bijdragen aan verandering en ook ik hoop op meer: meer lef van de bestuurders om te breken met het verleden. Als dit uitblijft, zullen de dromen en ambities van gedreven ondernemers vanzelf uitdoven. Het is tijd voor een radicale verandering in de geestelijke gezondheidszorg. Laten we stoppen met het herhalen van dezelfde fouten en in plaats daarvan de moed hebben om nieuwe wegen in te slaan. De toekomst van onze zorg hangt er immers van af.